Trong những năm qua, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tình hình thời tiết thay đổi theo xu hướng bất lợi cho sản xuất nông nghiệp. Trước tình hình đó, việc chuyển đổi hoặc luân canh cây trồng trong vụ Hè thu để mang lại hiệu quả, nâng cao giá trị kinh tế trên cùng đơn vị diện tích, tăng thu nhập cho nông dân là giải pháp cần thiết.
Nhằm tạo sinh kế cho người dân, vụ Hè thu năm 2021, được sự hỗ trợ từ Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh đã triển khai mô hình “Sản xuất đậu xanh thương phẩm” tại 2 xã Lộc Yên và Hương Xuân (huyện Hương Khê, Hà Tĩnh), thuộc dự án “Xây dựng mô hình sản xuất cây trồng trên đất bị bồi lấp sau bão lũ, tạo sinh kế cho người dân”. Qua đánh giá kết quả đạt được cho thấy việc đưa giống đậu xanh cao sản vào trồng trên vùng đất thường hay bị ngập lụt, là giải pháp hợp lý, thích ứng với biến đổi khí hậu hiện nay.
Trên vùng đất ven bờ sông Ngàn Sâu thuộc địa phận xã Lộc Yên và sông Tiêm thuộc địa phận xã Hương Xuân (huyện Hương Khê), hàng năm, sau mỗi trận lũ đi qua, những vùng đất này lại có thêm lượng dinh dưỡng từ phù sa bồi đắp. Nhiều năm nay, người dân nơi đây đã biết tận dụng lợi thế đó để phát triển các loại cây màu như: Ngô, đậu, lạc,... nhằm tăng thêm thu nhập.
Tuy nhiên, so với sản xuất cây màu vụ Xuân thì vụ Hè thu khó khăn hơn gấp bội, bởi cái nắng dai dẳng kéo dài trên vùng quê “chảo lửa” bao đời nay vẫn thế, đến khi người dân chưa kịp trở tay thì mưa lũ lại tràn về. Không ít lần cơn lũ đã cuốn trôi bao nhiêu của cải, hoa màu của bà con, rồi mùa được, mùa mất, làm người dân không thể mặn mà để tiếp tục.
Bà Lê Thị Hạnh, thôn Hưng Bình, xã Lộc Yên, (huyện Hương Khê , Hà Tĩnh) là một trong những hộ tham gia mô hình, cho biết: Nếu như trước đây cứ đến vụ hè thu là phải bỏ hoang đất hoặc trồng các cây như: ngô, sắn, lạc,... nhưng hiệu quả không cao lại tốn công chăm sóc thì nay, việc tham gia mô hình đậu xanh cao sản, hiệu quả sản xuất đã có nhiều cải thiện.
Cũng theo bà Hạnh, cây đậu xanh cao sản đặc biệt thích nghi và phát triển tốt với đồng đất địa phương, khả năng chịu hạn cao, ít bị nhiễm sâu bệnh, ít vốn đầu tư và công chăm sóc, thời gian gieo trồng ngắn nhưng tỷ lệ đậu quả rất cao, quả chín tập trung. Khi so sánh với giống đậu truyền thống thì quả đậu giống mới này to, dài hơn từ 2-3cm, hạt to gấp 1,4-1,5 lần, năng suất cao hơn.
Đậu giống mới cho quả to, dài và nhiều quả
Mô hình đã sử dụng giống đậu xanh APN208, là một giống đậu cao sản có chất lượng tốt, năng suất khá, khả năng chống đổ tốt, giống ít sâu bệnh gây hại; phù hợp với các địa bàn triển khai, thời gian sinh trưởng phù hợp và dự kiến năng suất đạt khá. Đây là giống đậu phù hợp với những hộ dân có diện tích đất bãi bồi ven sông lớn.
Tại xã Lộc yên có 60 hộ tham gia với 10 ha và xã Hương Xuân có 20 hộ tham gia với 5 ha. Để triển khai mô hình đạt hiệu quả, tiêu chí lựa chọn là vùng đất bãi bồi ven sông được bồi lấp hàng năm bởi các đợt lũ lụt nhằm cải thiện sinh kế cho người dân được đặt lên hàng đầu. Trong quá trình thực hiện, cán bộ Trung tâm Khuyến nông tỉnh phối hợp với cán bộ cơ sở ở địa phương tổ chức tập huấn kỹ thuật cho bà con nông dân từng địa phương tham gia mô hình, bám sát chỉ đạo các hộ làm đất, lên luống, bón phân, gieo trỉa đúng mật độ, đảm bảo quy trình kỹ thuật.
Nếu tính toán chi phí đầu tư trồng đậu xanh cho 1 sào khoảng 420.000 đồng với mức đầu tư như nhau thì đậu cao sản ước đạt năng suất 62 - 63kg/sào, đậu địa phương chỉ đạt từ 55 - 60kg/sào. Với giá bán từ 30.000 đồng – 40.000 đồng 1 kg, thì đậu cao sản trồng theo mô hình sẽ mang lại nguồn thu cao hơn từ 150.000 đến 250.000 đồng mỗi sào so với đậu địa phương.
Các hộ dân tham quan mô hình
Ông Phan Văn Hường– Phó chủ tịch UBND xã Hương Xuân cho biết: “Xã Hương Xuân chạy dọc theo dòng sông Tiêm nên các triền đất bị ngập lũ và bồi đắp sau lũ có diện tích lớn. Việc phát triển sản xuất của bà con vẫn còn theo truyền thống, sử dụng các giống năng suất thấp, ít đầu tư thâm canh. Vì vậy, việc đưa các giống mới vào sản xuất cùng với việc áp dụng các khoa học kỹ thuật mới là rất cần thiết. Năm nay, giống đậu xanh APN208 được đưa vào sản xuất trên địa bàn xã, qua kiểm tra, đánh giá cho thấy, quá trình sinh trưởng và phát triển của đậu xanh từ khi xuống giống đến lúc thu hoạch cây chịu hạn tốt, tỷ lệ cây sống cao, thời gian sinh trưởng trung bình, quả chín tập trung, cho năng suất cao và thích ứng tốt với vùng đất này. Đây chính là tiền đề để chính quyền cũng như người dân nơi đây có cơ sở nhân rộng phát triển sản xuất, tạo sinh kế trong những năm tới”.
Với những thành công mà mô hình đạt được, mới đây Trung tâm khuyến nông Hà Tĩnh phối hợp với 2 xã Lộc Yên và Hương Xuân đã tổ chức hội thảo đầu bờ với sự tham gia của các hộ dân tham gia mô hình và các xã lân cận để nhằm tuyên truyền, nhân rộng kết quả ra các địa phương khác, dần thay đổi tư duy tập quán canh tác sản xuất, giúp người dân tiếp cận với khoa học, kỹ thuật, từ đó nâng cao thu nhập cho bà con trong sản xuất đậu, tạo sinh kế lâu dài cho các hộ dân./.
Thái Thơm |
