Sản xuất sản phẩm hữu cơ là xu thế phát triển nông nghiệp hữu cơ trong giai đoạn hội nhập, đáp ứng nhu cầu về sản xuất nông sản thực phẩm sạch đảm bảo chất lượng cho thị trường tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Mô hình sản xuất lúa đạt tiêu chuẩn hữu cơ là tiền đề để phát triển sản phẩm lúa gạo hữu cơ trên toàn tỉnh trong những năm tới.
Canh tác sản xuất lúa theo tiêu chuẩn hữu cơ đang từng bước khẳng định được hiệu quả kinh tế. Giá trị sản phẩm hữu cơ không chỉ giúp nông dân tạo ra sản phẩm sạch mà còn giảm các chi phí trong sản xuất, góp phần cải tạo đất, nâng cao giá trị lúa, gạo. Trong quá trình canh tác còn lạm dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật cả về số lượng lẫn chủng loại quá nhiều. Điều đó đã và đang gây ảnh hưởng rất lớn đến môi trường đất, nước, không khí, chất lượng nông sản và ảnh hưởng sức khoẻ con người. Xuất phát từ tình hình thực tế trên, năm 2023 - 2024, Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh triển khai thực hiện mô hình “Sản xuất lúa theo tiêu chuẩn hữu cơ, gắn liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp”, tại thôn Bình Quang, xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Xuyên.
Sử dụng mạ khay, máy cấy đảm bảo mật độ ruộng thông thoáng
Để triển khai mô hình một cách có hiệu quả, Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh đã phối hợp với các đơn vị chuyên ngành, các cấp chính quyền địa phương quy hoạch, lựa chọn vùng sản xuất chuyển đổi, tích tụ ruộng đất, bằng phẳng liền vùng liền thửa, xây dựng được vùng đệm, hệ thống kênh mương thuận lợi trong tưới tiêu.
Nhận thấy xã Cẩm Bình là một trong những xã trọng điểm lúa của huyện Cẩm Xuyên luôn nắm bắt đi đầu trong việc tiếp cận công nghệ, ứng dụng quy trình mới vào sản xuất, lựa chọn và tiếp cận nhằm đưa mô hình vào địa phương là rất phù hợp với nhu cầu, mong muốn của người dân cũng như chính quyền các cấp. Tuy nhiên, bước đầu triển khai thực hiện vẫn gặp nhiều khó khăn vì người dân chưa mặn mà với sản xuất nông nghiệp hữu cơ, lo sợ năng suất giảm, không được phun thuốc BVTV, sâu bệnh phát sinh nhiều, công chăm sóc nhiều, giá bán thấp. Trên tinh thần đó cán bộ kỹ thuật Trung tâm Khuyến nông đã không quản ngày đêm để xuống tận các hộ dân vận động, tuyên truyền, tổ chức các cuộc họp toàn thể bà con để lấy ý kiến, lựa chọn những hộ tâm huyết, dám nghĩ, dám làm để đồng hành cùng với bà con trong suốt quá trình thực hiện.
Nhận thức được giá trị của sản phẩm hữu cơ không những đưa lại chất lượng an toàn, môi trường trong sạch mà còn góp phần thay đổi phương thức canh tác sản xuất truyền thống trong những năm qua. Với quy mô 5ha, 20 hộ tham gia, sử dụng các giống lúa chất lượng cao, cán bộ kỹ thuật đã xây dựng kế hoạch, cách làm theo hướng cầm tay chỉ việc, tổ chức các lớp tập huấn thực hành, hướng dẫn người dân sản xuất lúa đúng quy trình kỹ thuật theo tiêu chuẩn hữu cơ TCVN 11041-2:2017 Nông nghiệp hữu cơ; Quản lý cây trồng tổng hợp ICM, quản lý dịch hại tổng hợp IPM, thiết lập kế hoạch sản xuất hữu cơ, ghi chép nhật ký sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất hữu cơ kho chứa phân bón, bảng dự tính dự báo, tuân thủ thực hiện sản xuất theo quy trình: sử dụng mạ khay, máy cấy giúp ruộng lúa thông thoáng, có mật độ thích hợp, tạo điều kiện cho cây lúa sinh trưởng khỏe, quang hợp tốt, đẻ nhánh mạnh, bông dài, hạt chắc trên bông tăng, tỷ lệ hạt lép thấp, ít sâu bệnh, cây lúa khỏe mạnh, bộ lá xanh bền; thực hiện một quy trình, một giống lúa; Tuân thủ đúng lịch thời vụ của tỉnh và huyện; điều chỉnh mật độ cấy thích hợp; Không được sử dụng thuốc trừ cỏ. Thực hiện các biện pháp làm cỏ thủ công; Bón phân hữu cơ kết hợp với làm cỏ, sục bùn, điều tiết mực nước theo các giai đoạn sinh trưởng của cây lúa; Sử dụng biện pháp vật lý như vệ sinh đồng ruộng để loại bỏ mầm bệnh và cỏ dại; dùng vợt, bẫy dính, để bắt côn trùng gây hại; Sử dụng biện pháp sinh học: dùng bẫy bả sinh học, nuôi thả và bảo vệ thiên địch.
Lễ trao Giấy chứng nhận sản xuất lúa hữu cơ
Cho THT sản xuất lúa thôn Bình Quang, xã Cẩm Bình
Bên cạnh đó, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Hà Tĩnh đã phối hợp chặt chẽ với Công ty cổ phần Hòa Lạc IEC đồng hành cùng bà con trong suốt quá trình thực hiện. Đây là một trong những đơn vị đi đầu trong việc cung ứng vật tư đầu vào và bao tiêu sản phẩm lúa, gạo hữu cơ tại Hà Tĩnh. Năng suất bình quân mô hình đạt từ 60- 63tạ/ha, với giá cao hơn thị trường 3.000đ/kg lúa tươi thu mua tại ruộng. Như vậy, khi so sánh về năng suất gần như tương đương nhau, nhưng khi so sánh về hiệu quả kinh tế sản xuất lúa hữu cơ cao hơn so với sản xuất thông thường.
Sau 3 vụ sản xuất theo canh tác hữu cơ được Trung tâm Kiểm nghiệm và Chứng nhận TQC CGLOBAL đánh giá, cấp Giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn hữu cơ đây là mô hình đầu tiên đạt chứng nhận hữu cơ trên cây lúa tại Hà Tĩnh. Với những kết quả đạt được chính quyền, người dân thôn Bình Quang, xã Cẩm Bình nói riêng và huyện Cẩm Xuyên nói chung rất vui mừng phấn khởi. Đây là bước ngoặt lớn cho việc sản xuất lúa đem lại sản phẩm sạch, an toàn, bền vững. Trong thời gian tới tiếp tục duy trì, mở rộng diện tích, tiếp cận thị trường thông qua liên kết với doanh nghiệp và doanh nghiệp đặt hàng nông dân sản xuất theo yêu cầu thị trường về chủng loại, số lượng, chất lượng. Về phía Công ty cổ phần Hòa Lạc IEC tiếp tục mở rộng diện tích liên kết lên 1.000ha về sản xuất lúa theo tiêu chuẩn hữu cơ, lúa chất lượng cao như: ST25, Japonica…định hướng xuất khẩu gạo sang các nước Châu Âu, Châu Á... Một khi tất cả các khâu được quản lý chặt chẽ từ sản xuất đến tiêu thụ thì sẽ mang lại giá trị kinh tế cho người sản xuất và các doanh nghiệp.
Đến nay, toàn xã Cẩm Bình đã nhân rộng diện tích lên 20 ha quanh vùng triển khai thực hiện mô hình, thành công của mô hình là tiền đề để các cấp chính quyền địa phương trong và ngoài huyện tham quan học tập và nhân rộng. Đồng thời giúp bà con tiếp tục khẳng định giá trị sản phẩm lúa gạo đạt tiêu chuẩn hữu cơ, tạo sức lan tỏa, mở rộng diện tích và định hướng, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm từng bước tạo ra giá trị hàng hóa chất lượng cao, đảm bảo an toàn thực phẩm và đạt tiêu chuẩn đáp ứng thị trường trong và ngoài nước./.
Nguyễn Thị Lý |
