Mùa đông nhiệt độ trung bình các tỉnh phía Bắc nói chung và Hà Tĩnh nói riêng thường xuống rất thấp và không ổn định, sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm thường khá lớn, làm ảnh hưởng không nhỏ đến số lượng và chất lượng cá giống thả nuôi của người dân trên địa bàn toàn tỉnh. Do đó, để nuôi dưỡng và nuôi cá giống qua đông hiệu quả nhằm cung cấp đủ số lượng và chất lượng cá giống cho người nuôi, cần chủ động phòng chống và giảm thiểu thấp nhất thiệt hại cho động vật thủy sản do rét đậm, rét hại kéo dài gây ra. Người nuôi cần lưu ý một số vấn đề trong chăm sóc ương dưỡng các loài cá nước ngọt qua đông cụ thể như sau:
1. Chuẩn bị ao nuôi cho cá
Để nuôi dưỡng các loài cá giống nước ngọt qua đông đảm bảo trước hết việc lựa chọn ao nuôi hết sức quan trọng: Ao nuôi cần chọn những ao kín gió, đặc biệt và tránh hướng gió Đông bắc thổi trực tiếp bề mặt thoáng của ao. Ao phải có bờ chắc chắn, không bị rò rỉ, mực nước đảm bảo độ sâu từ 1,5 – 2 m nước. Nguồn nước luôn phải sạch, không bị ô nhiễm.
Việc cải tạo nuôi dưỡng cá qua đông thường sau khi thu hoạch hết cá thương phẩm, phân loại để lưu giữ và nuôi qua đông (đối với cá thương phẩm chưa đạt kích cở thu hoạch). Cần tát cạn nước ao sau khi thu hoạch. Đồng thời vét bớt bùn đáy, chỉ để lại một lớp bùn sâu khoảng 15 – 20cm. Tiến hành tu sửa bờ ao, cống. Xử lý đáy ao bằng vôi bột, tuỳ độ pH đất (nếu pH 6-7 thì liều lượng vôi bón khoảng 8 – 10 kg /100m2 ao). Sau đó, tiếp tục cấp nước vào ao từ 1,5 – 2m qua túi lọc.
2. Nuôi dưỡng cá qua đông
Sau khi cải tạo ao xong, gây màu tạo nguồn thức ăn tự nhiên là các sinh vật phù du đối với ao nuôi cá giống. Trước khi thả cá giống cần phân loại từng kích cở cá đưa vào nuôi dưỡng, tính toán số lượng cá để tiện trong quá trình chăm sóc, quản lý. Cá đưa vào thả nuôi nên chọn ngày thời tiết nắng ấm.
3. Việc chăm sóc quản lý trong việc nuôi dưỡng cá qua đông
Chế độ dinh dưỡng cho cá: Thời điểm trước khi đưa cá vào lưu giữ cần tăng cường dinh dưỡng cho cá để giúp cá có sức khỏe tốt, có sức đề kháng với các loại bệnh cũng như có khả năng chịu đựng được thời tiết lạnh giá. Đảm bảo về số lượng và chất lượng khi cho cá ăn. Đối với cá giống và cá thương phẩm trong thời gian lưu giữ, vẫn cho cá ăn vào lúc thời tiết ấm. Thời gian cho ăn khoảng 9 – 10 giờ sáng hoặc 14 giờ chiều. Lượng thức ăn bằng 1 – 1,5% trọng lượng cá trong ao (lượng thức ăn được điều chỉnh phụ thuộc vào thời tiết trong ngày). Thức ăn cần đảm bảo có hàm lượng đạm trên 20%. Có thể cho ăn bằng thức ăn công nghiệp hoặc thức ăn tự phối chế. Thành phần phối chế như sau: Bột cá 10%, bột đậu tương 20%, bột cám gạo 70%. Đối với cá trắm cỏ cho ăn thêm thức ăn xanh (bèo, rau…) với lượng 20 – 25 kg/100kg cá/ngày. Định kỳ bổ sung các loại khoáng, các thành phần chất dinh dưỡng vào thức ăn và các loài thuốc, thảo dược để phòng các bệnh và tăng khả năng chống rét cho cá như tỏi, Vitamin C...
4. Chăm sóc quản lý
Vào mùa đông khi nhiệt độ nước thấp, cá giống dễ bị mắc bệnh nấm thủy mi. Vì vậy, khi nuôi cá trong ao nên hạn chế đánh bắt, giữ mực nước ổn định 1,5 – 2m.
Không dùng phân hữu cơ bón trực tiếp xuống ao để tránh các mầm bệnh phát triển gây bệnh cho cá nuôi. Định kỳ, 15 ngày xử lý môi trường ao nuôi 1 lần, bằng vôi bột hòa nước té đều khắp ao với lượng 2 – 3 kg/100m3 nước. Hằng ngày kiểm tra hoạt động của cá, khả năng sử dụng thức ăn, môi trường ao nuôi và tình hình dịch bệnh để có biện pháp xử lý kịp thời.
5. Kỹ thuật chống rét khi nuôi dưỡng cá qua đông
- Đối với các loài cá giống:
Nên dừng cho cá ăn khi thời tiết lạnh giá kéo dài, nhiệt độ nước xuống dưới 100C. Chủ động nâng cao mực nước từ 1,5 – 2m. Có thể làm hệ thống khung trên mặt ao và thả bèo tây, rau muống phủ kín 1/3 (hoặc 2/3). Dùng rơm, rạ cuộn thành từng bó cho xuống các góc ao để cá trú rét. Với ao nhỏ có thể dùng bạt, nylon phủ trên ao, tạo thành ngôi nhà chống rét cho cá giống.
Vào thời điểm nhiệt độ tăng cao, tập trung cho cá ăn thức ăn tinh giàu đạm. Việc này nhằm tăng cường khả năng chịu rét cho cá. Trong suốt thời gian trú đông không được dùng lưới kéo cá để kiểm tra, đánh bắt tránh cá bị xây xát dẫn đến nhiễm bệnh và chết. Sau khi hết rét, cần cho cá ăn tích cực đảm bảo đủ chất lượng, số lượng để cá sinh trưởng và phát triển tốt.
- Đối với cá thịt:
Sau khi tiến hành thu hoạch, cần tuyển chọn lại các loài cá chưa đủ kích cỡ thu hoạch để tiến hành chống rét và nuôi lớn tiếp để bán vào thời điểm sau tết âm lịch hoặc đầu năm.
Cần chọn ao nuôi dưỡng có diện tích khoảng 500 – 1.000m2, độ sâu 1,5 – 2m, ao kín gió. Sau khi thả cá vào, tiếp tục cho ăn bằng thức ăn công nghiệp, thức ăn tinh vào những ngày ấm. Cá sẽ tăng khả năng chịu rét. Trên mặt ao thả bèo kín 1/2 hoặc 2/3 ao về phía bắc. Nếu có điều kiện có thể dùng bạt, nilon phủ kín mặt ao. Tăng cường bổ sung dinh dưỡng, thức ăn có độ đạm cao để giúp cá chống rét tốt hơn.
- Đối với một số đối tượng thuỷ đặc sản nước ngọt khác cũng cần phải có biện pháp chống rét. Các biện pháp như: Che kín bể nuôi bằng bạt, nilon, lá dừa… Mặt ao, bể nuôi thả bèo tây chiếm 2/3 diện tích về phía hướng gió. Để tránh rét dùng lá dừa, lá chuối khô tạo thành những ụ ở những chỗ các đối tượng thuỷ sản thường trú ngụ. Trong thành phần thức ăn hàng ngày cần bổ sung thêm Vitamin C, khoáng giúp các đối tượng nuôi tăng sức đề kháng chống chịu qua đông đảm bảo tỷ lệ sống cao và chất lượng giống thả nuôi./.
Huy Dũng |
