Đến xã Thượng Lộc, huyện Can Lộc vào một sáng cuối thu, khi nơi đây đang bước vào mùa thu hoạch cam giòn, chúng tôi được một cán bộ xã dẫn đường đến tham quan các vườn cam giòn tại địa phương. Được biết, ở Thượng Lộc từ trước tới nay đã nổi tiếng với sản phẩm cam chanh thơm, ngọt; cam giòn chỉ mới được trồng rải rác và chiếm diện tích rất nhỏ tại các vườn cam nhưng sau một mùa ra thị trường, những người sành ăn đã nhận diện được hương vị độc đáo của loại cam này. Vì thế, vài năm trở lại đây, các hộ dân nơi đây đã mở rộng diện tích trồng cam giòn, tuy nhiên sản phẩm chưa đủ để bán đại trà ra thị trường, người mua thường đến tận vườn để “săn” hàng. Hầu như những gốc cam giòn ở các vườn đều đã có khách quen đặt mua hàng năm.

Theo một số người dân nơi đây, cam giòn được trồng ở Thượng Lộc cũng rất tình cờ, trong lúc đi mua giống cam, một số người dân ở thôn Anh Hùng, xã Thượng Lộc đã mang giống về trồng thử. Không giống với cam chanh, quả bói thường rất to, vỏ mọng và khi chín có màu vàng ươm, cam giòn quả lại nhỏ, vỏ hơi sậm màu. Ban đầu, người trồng cam không mặn mà với giống cam này nhưng về sau, khi khách hàng bắt đầu khám phá ra vị ngon khác biệt và “săn lùng” để mua tận vườn thì các hộ mới bắt đầu mở rộng diện tích.

Anh Nguyễn Văn Huy, thôn Anh Hùng, xã Thượng Lộc cho biết: “Ban đầu, tôi chỉ trồng thử vài gốc, thấy quả nhỏ lại không “đẹp mã” nên cũng không có ý định trồng nhiều. Tuy nhiên, từ sự ưa chuộng của khách hàng nên chúng tôi đã nhân giống. Đến nay, vườn của tôi có 10 gốc cam giòn và thường được khách hàng quen đặt mua ngay từ khi cam còn xanh”.

Không chỉ thôn Anh Hùng, các thôn khác của xã Thượng Lộc cũng có nhiều người dân lựa chọn cam giòn làm cây trồng chính trong vườn. Chị Bùi Thị Uyên, thôn Sơn Bình, là một người gắn bó với giống cam giòn cũng gần 10 năm. Vài năm trở lại đây, khi giống cam giòn Thượng Lộc được thị trường ưa chuộng, gia đình chị đã cải tạo đất vườn để mở rộng diện tích trồng giống cam này. Cùng với đó, chị đã ươm giống cam giòn từ cành cây mẹ để đáp ứng nhu cầu của người dân trên địa bàn tỉnh. Chị Uyên chia sẽ: “Từ năm ngoái, nhiều người hỏi mua giống cam giòn để trồng, với lợi thế có vườn rộng và có kinh nghiệm trồng giống cam này nhiều năm nên gia đình tôi đã quyết định ươm giống cam giòn để bán. Năm nay, gia đình tôi đã xuất bán được vạn rưỡi cây giống cam giòn”.

Mặc dù quả nhỏ hơn so với cam chanh nhưng cam giòn bao giờ cũng bán được giá cao hơn. Ông Nguyễn Viết Chuân – Chủ tịch UBND xã Thượng Lộc cho biết: “Toàn xã hiện có hơn 200 ha cam, từ sau Lễ hội Cam năm 2017 tổ chức tại tỉnh nhà, cam giòn đã tạo dựng được thương hiệu, giá cam giòn tăng lên rất nhiều, giá bán tại vườn có khi lên tới 70 - 80 nghìn đồng/kg, từ đó nhiều người dân cũng đã lựa chọn giống cam này để trồng. Hiện nay, diện tích trồng cam giòn lên đến gần 100 ha và xã đã có chủ trương xây dựng vườn ươm, bán với giá hỗ trợ nhằm khuyến khích người dân mở rộng diện tích".

Nguyễn Hoàn