Trong thời gian từ ngày 29/07-02/08/2020, đại diện cơ quan đầu mối hợp phần 1 của dự án- Phó giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh (TTKN), ông Nguyễn Hữu Ngọc, cùng với cán bộ kỹ thuật của TTKN, Hội Nông dân Hà Tĩnh và Tổ chứcNghiên cứu Nông lâm Quốc tế (ICRAF Việt Nam) đã tiến hành khảo sát thực tế tại các xã được chọn làm điểm thực hiện dự án SIPA Hà Tĩnh (Hỗ trợ Việt Nam thực hiện thỏa thuận Pari tại Hà Tĩnh) nhằm tìm ra các giải pháp thích ứng dựa vào hệ sinh thái/nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu (EbA/CSA) tiềm năng tại địa phương. Các xã thực hiện khảo sát bao gồm xã Vượng Lộc, Thị trấn Đồng Lộc (huyện Can Lộc), xã Sơn Tiến và xã Sơn Hồng (huyện Hương Sơn). Hoạt động này nhận được sự phối hợp nhiệt tình của cán bộ các phòng, ban các cấp tại địa phương.
Chuyến khảo sát được triển khai sau khi UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành quyết định 4795/UBND-NL2, ngày 21 tháng 7 năm 2020, phê duyệt đề xuất lựa chọn địa điểm thực hiện dự án SIPA Hà Tĩnh do cơ quan đầu mối cấp tỉnh (Chi cục Thủy lợi) đại diện cho Tổ hỗ trợ thực hiện dự án cấp tỉnh đề xuất. Việc lựa chọn điểm được tiến hành dựa trên kết quả của hai đợt khảo sát thực tế trước đóvới sự tham gia của các đại diện đến từ nhà tài trợ Cơ quan Hợp tác Quốc tế Đức- GIZ, ICRAF Việt Nam, Tổ giúp việc thực hiện dự án cấp tỉnh, Hội Nông dân Hà Tĩnh, cùng với sự phối hợp của lãnh đạo và cán bộ các cấp thuộc huyện Thạch Hà, Hương Sơn và Can Lộc. Trong 11 xã được đề cử trên cơ sở tiêu chí chọn điểm, bốn xã đã được lựa chọn làm điểm thực hiện dự án bao gồm xã Sơn Tiến, Sơn Hồng (huyện Hương Sơn), và xã Vượng Lộc, Thị trấn Đồng Lộc (huyện Can Lộc).
Hai hoạt động chính trong chuyến khảo sát lần này bao gồm thảo luận nhóm tập trung, từ đó xác định các địa điểm, hộ dân cũng như các giải pháp EbA/CSA tiềm năng thực hiện trong khuôn khổ dự án.
Quá trình thảo luận nhóm và đi khảo sát thực tế tại các hộ dân, đoàn công tác đã xác định các loại hình sử dụng đất chính, lịch thời vụ, các hiện tượng thời tiết cực đoan và các khu vực cũng như các giai đoạn nhạy cảm của hệ thống cây trồng trước các hiện tượng đó.
Thảo luận nhóm tại xã Sơn Tiến, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: Nguyễn Thị Toàn
Dựa trên kết quả thảo luận nhóm và khảo sát thực tế, các giải pháp EbA/CSA tiềm năng thực hiện trong khuôn khổ dự án cũng đã được xác định.
Tại xã Vượng Lộc, một số diện tích canh tác hiệu quả thấp được người dân và cán bộ địa phương đề xuất xây dựng mô hình chuyển đổi có tính thích ứng tốt hơn với các hiện tượng thời tiết cực đoan. Hai mô hình tiềm năng được đưa ra bao gồm: (1) chuyển đổi diện tích lúa và ao hồ hiệu quả thấp (vùng bị ảnh hưởng bởi mưa lụt) sang nuôi trồng thủy sản nước ngọt (nuôi tôm càng xanh luân canh cá nước ngọt) kết hợp với phát triển hệ sinh thái vườn hồ và (2) mô hình chuyển đổi diện tích lúa năng suất thấp (ảnh hưởng bởi hạn hán) sang trồng hành tăm, gắn với chuỗi sản phẩm OCOP.
Thăm khu vực trồng hành tăm của thôn Hồng Lĩnh, Làng Lau, Đông Huề tại xã Vượng Lộc, Huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: Nguyễn Thị Toàn
Dựa trên cơ sở về địa hình cao và đất đồi, thị trấn Đồng Lộc đề xuất hai mô hình tiềm năng để xây dựng trong khuôn khổ dự án: (1) mô hình nâng cao hiệu quả kinh tế dựa trên phát triển hệ sinh thái vườn hồ kết hợp với các biện pháp kỹ thuật bảo vệ đất, chống xói mòn và giảm sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) và phân hóa học; và (2) mô hình nuôi ong dựa vào hệ sinh thái vườn rừng và rừng tự nhiên.
Xã Sơn Tiến đề xuất có tiềm năng tập trung vào phát triển bốn mô hình (1) chuyển đổi diện tích đất màu không hiệu quả sang trồng cỏ chăn nuôi chịu hạn và có giá trị dinh dưỡng cao phục vụ chăn nuôi; (2) mô hình nâng cao hiệu quả kinh tế dựa trên phát triển hệ sinh thái vườn đồi tổng hợp với các biện pháp kỹ thuật bảo vệ đất, chống xói mòn, và hạn chế sử dụng các loại thuốc BVTV và phân hóa học; (3) mô hình nuôi ong dựa trên hệ sinh thái vườn đồi và rừng tự nhiên; và (4) mô hình trồng hoa thiên lý theo hướng an toàn (VietGap hoặc hữu cơ) nhằm giảm thiểu tác động của bệnh hại trên cây diễn ra tại xã Sơn Tiến.
Thăm mô hình vườn đồi tại thôn Hùng Tiến, xã Sơn Tiến, Huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: Nguyễn Thị Toàn
Xã Sơn Hồng, với lợi thế về diện tích vườn đồi và rừng tự nhiên, cũng sẽ tập trung phát triển hai mô hình là mô hình nâng cao hiệu quả kinh tế dựa trên phát triển hệ sinh thái vườn đồi tổng hợp và mô hình nuôi ong dựa trên hệ sinh thái vườn đồi và rừng tự nhiên.
Thăm mô hình trồng vườn đồi tại thôn 6, xã Sơn Hồng, Huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Ảnh: Nguyễn Thị Toàn
Trong thời gian tới, dự án sẽ tiếp tục làm việc với các hộ dân để cùng thống nhất các mô hình EbA/CSA, xác định nhóm hộ tham gia và lập kế hoạch để triển khai mô hình nhằm giúp các nông hộ và địa phương nâng cao năng lực thích ứng với các hiện tượng thời tiết cực đoan và biến đổi khí hậu.
Nguyễn Thị Toàn |
