Từ bao đời nay nhung hươu luôn được xem là một dược liệu quý và là đặc sản của vùng đất huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Với trên 36 nghìn con hươu, huyện Hương Sơn chiếm một nửa tổng số đàn hươu của cả nước. Để nghề nuôi hươu sao phát triển bền vững, tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành chính sách bình tuyển hươu đực giống nhằm lựa chọn những con hươu đực có chất lượng tốt, năng suất nhung cao để nuôi giữ và nhân giống nhằm duy trì, nâng cao chất lượng đàn hươu, giảm thiểu hiện tượng đồng huyết, nâng cao hiệu quả kinh tế.
Chính sách bình tuyển, lựa chọn những con hươu đực giống tốt giúp lưu giữ, nâng cao chất lượng, năng suất nhung
Sau khi phối hợp cùng với các đơn vị liên quan, lựa chọn được địa điểm thực hiện việc bình tuyển, Trung tâm Khuyến nông Hà Tĩnh đã xây dựng quy trình bình tuyển hươu đực giống. Sau đó phối hợp với các đơn vị chuyên môn của Sở nông nghiệp và Phát triển nông thôn và huyện Hương Sơn tiến hành điều tra, thu thập thông tin đàn hươu, khảo sát và bình tuyển đàn hươu đực trên địa bàn 7 xã Sơn Lâm, Sơn Giang, Quang Diệm, Sơn Lễ, Sơn Trung, Kim Hoa và Sơn Châu thuộc huyện Hương Sơn. Khi có kết quả khảo sát và bình tuyển đã thành lập tổ thẩm định kết quả bình tuyển tại các cơ sở, hộ gia đình đồng thời thực hiện gắn biển mã số trên thành chuồng nuôi cho hươu đực đạt tiêu chí sau bình tuyển.
Trong quá trình khảo sát, bình tuyển, đoàn công tác đã thu thập các thông tin liên quan về quy trình chăn nuôi hươu như: Giá phối giống, thời điểm phối giống, thời gian trung bình giữa các lần phối, hiệu quả phối giống, tham gia tập huấn về kỹ thuật chăn nuôi và phòng trị bệnh hươu, ghi chép hồ sơ, sổ sách theo dõi hoạt động chăn nuôi hươu, phương thức chăn nuôi, chuồng trại, nguồn thức ăn, nước uống và công tác phòng, chống dịch bệnh cho hươu. Quá trình chấm điểm, lựa chọn những con hươu đực giống theo các tiêu chí rõ ràng và độc lập giữa các thành viên trong đoàn công tác, sau đó tổng hợp điểm trung bình của các thành viên và lựa chọn những con có số điểm cao từ trên xuống.
Kết quả đã khảo sát được 1.754 hộ nuôi hươu trên địa bàn 7 xã với 13.727 con hươu chọn ra 155 con đủ điều kiện bình tuyển, từ đó lựa chọn được 100 con hươu đực đạt tiêu chuẩn làm giống, đây là cơ sở để nhân rộng đàn hươu có nguồn gốc giống rõ ràng, đạt năng suất nhung cao từ 1,2 kg/lần/năm.
Mỗi con hươu đạt tiêu chuẩn làm đực giống được chính sách hỗ trợ 2 triệu đồng/con. Đây là chế độ khuyến khích những hộ có hươu đực giống tốt cho phối giống ít nhất là 5 con hươu nái trên một năm bao gồm hươu của gia đình và của các hộ khác, là mấu chốt để các hộ tăng đàn hươu cái hoặc cho các hộ khác nhân giống để chọn được những con hươu F1 mang nguồn gen tốt từ những con bố đã được bình tuyển, thay thế những con năng suất nhung thấp, thoái hóa biến chất nhằm nâng cao chất lượng giống đàn hươu sao tại huyện Hương Sơn để người nuôi có thu nhập tốt từ nghề nuôi hươu mà mục tiêu của chính sách đề ra.
Quá trình triển khai thực hiện chính sách tại các xã luôn nhận được sự quan tâm, quyết liệt của các cấp, chính quyền và sự phối kết hợp chặt chẽ của các đoàn thể tại địa phương cùng với đoàn công tác đến tận các hộ dân khảo sát, chọn ra các con hươu đủ tiêu chuẩn để bình tuyển theo phương án, dự toán đã phê duyệt. Chính sách sau khi triển khai nhận được sự đồng tình ủng hộ của bà con chăn nuôi hươu cũng như chính quyền địa phương nên đã phối kết hợp tốt, tạo mọi điều kiện để đoàn khảo sát, bình tuyển hoàn thành nhiệm vụ. Tuy nhiên trong quá trình đi khảo sát, bình tuyển với địa bàn rộng, số lượng hươu lớn, các hộ không chủ động được về mặt thời gian nên công tác khảo sát, cũng như bình tuyển gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện.
Đến khảo sát, bình tuyển tại hộ anh Trần Quốc Tuấn, thôn Đông, xã Sơn Châu, anh cho biết: “Từ trước tới nay, các hộ có hươu đực tốt, chủ yếu chỉ để phối cho hươu của nhà mình và anh em, bạn bè thân thích nên việc nhân giống còn chậm. Tôi hy vọng chính sách này sẽ giúp nhân rộng được giống hươu tốt, sản lượng nhung cao hơn”.
Ông Nguyễn Kiều Hưng, Phó chủ tịch UBND huyện Hương Sơn cho biết: Hươu sao là một vật nuôi phổ biến nuôi tại các xã thuộc huyện Hương Sơn. Nhưng đến nay chưa có quy trình chăn nuôi chính thống, chủ yếu bà con đang dùng kinh nghiệm những người nuôi trước truyền lại nên người nuôi mỗi người đang thực hiện một cách. Những hộ có hươu đực giống tốt chủ yếu cho phối giống trong diện hẹp nên tính nhân rộng chưa cao. Chính vì vậy chính sách bình tuyển, lựa chọn những con hươu đực giống tốt sẽ khuyến khích các hộ có con giống tốt nhân rộng, lưu giữ nhằm nâng cao chất lượng, năng suất nhung mang lại thu nhập cho các hộ và phát triển bền vững nghề chăn nuôi hươu.
Nghị Quyết 51/2021/NQ-HĐND ngày 16/12/2021 của Hội đồng nhân Tỉnh đã góp phần khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng Tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2022 - 2025 trong đó có nghề chăn nuôi hươu sao, đáp ứng được nguyện vọng của người chăn nuôi hươu, thúc đẩy quá trình sàng lọc những con hươu đã thoái hóa, biến chất không đủ tiêu chuẩn làm giống để nâng cao năng suất, chất lượng cho đàn hươu trên địa bàn những năm tiếp theo./.
Ánh Nguyệt |
