Ốc bươu đen là loại thủy sản nước ngọt có giá trị cao về mặt dinh dưỡng cũng như kinh tế. Do nhu cầu tiêu thụ tăng nên ốc bươu đen đang ngày càng trở nên khan hiếm ngoài môi trường tự nhiên. Giải pháp nuôi ốc bươu đen chính là cách để đa dạng hóa nguồn cung, đồng thời mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho nhiều hộ dân ở các địa phương. Phong trào nuôi ốc bươu đen tại xã Sơn Lộc, huyện Can Lộc là một ví dụ.

Trên cơ sở nuôi ốc bươu đen rộng gần 2 ha của anh Hoàng Văn Minh tại thôn Khe Giao, xã Sơn Lộc. Trước đây, phần diện tích này anh chủ yếu nuôi cá nhưng hiệu quả kinh tế không cao, nhất là gặp khó khăn về đầu ra. Sau khi có nhiều thương lái đến hỏi thu mua ốc bươu đen, anh nhận thấy đây là hướng đi mới, cho thu nhập cao. Từ đó anh tìm hiểu qua internet, sách báo và trực tiếp tham quan các cơ sở nuôi ốc bươu đen tại một số tỉnh thành. Năm 2015, anh bắt tay vào nuôi ốc bươu đen bằng số lượng ốc có sẵn tự nhiên trong ao hồ. Ban đầu, do thiếu kinh nghiệm, nên tỷ lệ ốc sống không cao. Sau khi  nắm vững quy trình, kỹ thuật nên ốc dần phát triển và sinh trưởng tốt.

Anh Minh tại cơ sở nuôi ốc bươu đen của gia đình

Theo anh Minh, ốc bươu đen là loài dễ nuôi, thức ăn khá đa dạng và có sẵn ở tự nhiên như rau, cỏ, củ, quả,… Người nuôi cần duy trì mực nước trong hồ sâu hơn 1m và thả bèo vừa làm nguồn thức ăn vừa đảm bảo nhiệt độ ấm vào mùa đông và mát vào mùa hè. Tuy nhiên, ốc bươu đen là loài ưa sạch sẽ, chỉ sống trong môi trường nước sạch, không ô nhiễm, nên nếu không phòng tránh tốt sẽ rất dễ bị nhiễm bệnh. Người nuôi phải thường xuyên vệ sinh ao nuôi, xử lý môi trường nước bằng vôi, men vi sinh”.

Sau 5 tháng thả nuôi, ốc phát triển tốt và bắt đầu đẻ trứng. Anh Minh đã có thu nhập từ việc bán ốc thương phẩm và ốc giống. Để chủ động con giống và cung ứng cho thị trường, anh đưa quy trình nuôi ốc bố mẹ sinh sản vào sản xuất. Ốc bươu đen sinh sản quanh năm, nhưng nếu để sinh sản tự nhiên thì tỷ lệ nở đạt thấp. Do đó, mỗi ngày, anh Minh đã gom trứng cho vào thùng ấp. Để trứng phát triển tốt, anh thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh nhiệt độ, giữ cho thùng ấp luôn đạt độ ẩm thích hợp. Cụ thể: về mùa hè ấp trứng từ 7-10 ngày là đưa ra ao nuôi ốc giống. Vào mùa đông, thời gian phải từ 15-20 ngày trứng mới nở thành con.

Đến nay anh Minh đã là chủ cơ sở nuôi ốc bươu đen quy mô với 3 ao nuôi ốc thương phẩm, 3 ao nuôi ốc giống. Mỗi năm cung ứng ra thị trường từ 50 -100 vạn ốc giống, 5-8 tấn ốc thương phẩm và gần 3 tạ trứng. Với hình thức nuôi gối vụ nên quanh năm đều có có ốc thương phẩm, ốc giống và trứng bán cho những người có nhu cầu. Mỗi năm trừ chi phí anh Minh lãi ròng từ 500-700 triệu từ mô hình nuôi ốc bươu đen.

Theo anh Minh: “Ốc bươu đen là loài dễ nuôi, phù hợp với nhiều vùng nhất là vùng chủ động được nguồn nước. Thức ăn cung cấp cho ốc dễ kiếm, đầu ra sản phẩm được thị trường ưa chuộng và đem lại hiệu quả kinh tế cao cho gia đình”.

Ốc bươu đen sinh trưởng và phát triển tốt

Còn đây là mô hình nuôi ốc bươu đen của anh Nguyễn Văn Kiên cũng tại thôn Khe Giao, quy mô gần 1 ha với 2 ao ươm và 3 ao thương phẩm. Theo anh Kiên, nuôi ốc không khó, người nuôi có thể chủ động về mặt thời gian và tận dụng được các phụ phế phẩm nông nghiệp làm thức. Mỗi năm cơ sở của anh cung cấp cho thị trường khoảng 1 tạ trứng, gần 50 vạn ốc giống và 5 tấn ốc thương phẩm. Với giá bán hiện nay là 90.000 đồng 1 kg ốc thương phẩm, từ 1,3-1,5 triệu đồng 1kg trứng ốc, 300 đồng 1 con ốc giống, sau khi trừ chi phí anh thu về 300 triệu đồng.

Anh Kiên cho biết: Ốc bươu đen là loại thiên về ăn thực vật thủy sinh, lá môn, bèo tấm, rau muống. Vì vậy khi nuôi ốc bươu đen, người nuôi thường trồng kèm với các loại bèo nổi như lục bình, bèo tấm, bèo cái, rau muống… Đây vừa là chỗ trú ẩn cho ốc vừa làm nguồn thức ăn tự nhiên trong ao. Cây thủy sinh đóng vai trò rất quan trọng đối với ốc Bươu đen, là yếu tố quyết định việc nuôi ốc thành công hay thất bại, bởi khi xây dựng tốt cây thủy sinh trong ao nuôi ốc thì con ốc gần như không bị bệnh tật và nguồn thức ăn của ốc bươu luôn được đảm bảo, đồng thời giúp nhiệt độ nguồn nước được ổn định.

Cũng như anh Hoàng Văn Minh và anh Nguyễn Văn Kiên, anh Nguyễn Văn Giáp đã mạnh dạn chuyển đổi gần 1 ha diện tích ao hồ kém hiệu quả sang nuôi ốc thương phẩm. Sau 4 năm nuôi, với 2 ao ươm và 3 ao ốc thương phẩm, mỗi năm anh xuất ra thị trường từ 4-5 tấn ốc thương phẩm, thu về gần 500 triệu đồng. Theo anh Giáp, thời gian nuôi  thường từ 4 - 6 tháng khi ốc trong ao đạt trọng lượng 25 - 30 con trên 1 kg là có thể thu hoạch để xuất bán. Anh thu hoạch ốc theo hình thức tỉa dần, có nghĩa là bắt những con lớn đạt trọng lượng trước, để lại những con bé nuôi tiếp vì giảm được mật độ nuôi nên ốc cũng rất nhanh lớn. Theo anh khi thu hoạch, nên thu ốc vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, bởi lúc này ốc nổi lên trên đi tìm ăn nên rất dễ bắt và có thể bớt lại một lượng bố mẹ nhất định để nuôi ốc sinh sản cho vụ sau.

Ốc bươu đen là thực phẩm giàu dinh dưỡng được thực khách ưa chuộng, nên dễ bán với giá cả phù hợp. Việc nuôi ốc không tốn nhiều chi phí nên sẽ là hướng đi triển vọng giúp người dân làm giàu trên mảnh đất quê hương. Thành công từ nghề nuôi ốc bươu đen của một số hộ dân ở xã Sơn Lộc đã mở ra hướng đi mới trong việc đa dạng hóa đối tượng nuôi. Vì vậy, chính quyền địa phương đang có những định hướng nhằm nhân rộng mô hình, góp phần cải thiện thu nhập cho người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Theo ông Nguyễn Đình Huy, phó chủ tịch xã Sơn Lộc, huyện Can Lộc cho biết: “Hiện nay trên địa bàn xã có rất nhiều hộ gia đình phát triển nghề nuôi ốc bươu đen bước đầu đã đem lại hiệu quả kinh tế. Chính quyền địa phương sẽ có hướng để phát huy và nhân rộng mô hình để đa dạng hóa các loài vật nuôi giúp phát huy tiềm năng lợi thế vùng và nâng cao hiệu quả kinh tế cho các hộ dân”.

Minh Tuấn